Taşıdığı temel anlam itibariyle damga vergisi, her türlü sözleşmenin getirisi olarak devletin sözleşme taraflarından temin ettiği bir vergi çeşididir. İşte damga vergisi ile ilgili merak edilenler: Damga vergisi nedir, nasıl hesaplanır?
Damga vergisi; kurumlar ve kurumlar, kişiler ve kurumlar, kişiler ve kişiler arasındaki resmi veya hukukî işlemlerin belgesi niteliğinde kabul edilebilecek kâğıtlar için toplanan vergidir. Damga vergisinin tanımlanması adına kullanılan kâğıt tabiri, dijital ya da fiziksel ortamda geçerli olan belgeleri de temsil etmektedir. Bir diğer deyişle, ispat için kullanılabilecek, manyetik ortamda ya da yazılı düzlemde imzalanmış bir ibraz belgesi olarak tanımlanabilir.
Damga Vergisinin Gereklilikleri Nelerdir?
Damga vergisinin alınabilmesi adına kâğıdın ibraz edilebilir bir nitelik taşıması, imza yerine kabul edilebilecek ibareler barındırması, imzalanabilir olması ve hüküm içermesi gerekir. Damga vergisinde taraflar, kâğıtlarda imzaları bulunan kimselerdir. Resmi daireler ve kişiler arasındaki işlemlerin temsili olan kağıtlarda vergiyi kişiler öderken Türkiye’de yabancı konsolosluk veya elçiliklerde düzenlenen kâğıtlar için vergiyi, dairelere ibraz eden kimseler ödemekle yükümlüdür.
Damga Vergisi Kanunu ile hudutları çizilmiş olan ve resmi nitelik taşıyan kâğıtları imzalayan taraflar damga vergisi adına taraf olarak kabul edilebilecek olan taraflardır. Şayet mükelleflerden birisi muaf durumdaysa ya da mükelleflerden birisi resmi kuruluş ise vergiyi ödemekle yükümlü olan kişi, diğer kişidir.
Damga Vergisinin Hesaplanma Kriterleri Nelerdir, Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?
Damga vergisi için kullanılan kâğıtların nüshası, damga vergisinin hesaplanması konusunda belirleyici faktördür. Aynı zamanda fotokopi ya da suret, damga vergisinin kapsamı dahilinde değildir.
İdarî kurumlara sözleşmeyi ibraz eden kimse, damga vergisinin ödenmesiyle yükümlü olan kimsedir. Bunun haricinde, damga vergisinin ödenmesini gerektiren sözleşmenin aslı kimde ise vergiyi ödemekle yükümlü olan kişi odur.
Damga vergisine konu olan sözleşme kişi ve anonim şirket arasında gerçekleştiği surette verginin mükellefi anonim şirketi olmaktadır. Bu durumda vergiyi ödemesi gereken taraf, anonim şirketidir.
Damga Vergisi Nasıl Ödenir?
Damga vergisinin ödenmesi adına iki farklı yöntem bulunmaktadır. Bu iki tercihten birisi maktu şekilde ödeme iken bir diğeri nispi ödeme olarak bilinir. Maktu şekilde ödemenin maliyeti 30 TL iken nispi ödemenin oranı binde 8,25 olarak belirlenmiştir.
Eğer sözleşmeye söz konusu kâğıtta bir değer belirtilmişse damga vergisinin tahsili nispi biçimde gerçekleştirilirken değer belirtilmemesi durumunda maktu biçimde vergi alınır.
Damga Vergisine Tabi Olan Kâğıtlar
Resmî ve hukukî bir nitelik taşıması hâlinde damga vergisine tabi olan kâğıtlar aşağıdaki biçimde listelenebilir:
- Belli parayı ihtiva eden kâğıtlar
- Kefalet, teminat ve rehin senetleri (Binde 8,25)
- Tahkimnameler ve sulhnameler (Binde 8,25)
- Akitlerle ilgili kâğıtlar
- Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler (Binde 8,25)
- Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil) (Binde 1,65)
- Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) (Binde 1,65)
- Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler (Binde 1,65)
- Belli parayı ihtiva edenler (Binde 8,25)
- Belli parayı ihtiva etmeyenler (27,90 TL)
- Tahkimnameler (27,90 TL)
- Sulhnameler (27,90 TL)
- Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri (Belli parayı ihtiva edenler dahil) (156,20 TL)
- Kararlar ve mazbatalar
- Meclislerden, resmi heyetlerden ve idari davalarla ilgili olmayarak Danıştaydan verilen mazbata, ilam ve kararlarla hakem kararları
- Ticari işlemlerde kullanılan kâğıtlar
Damga Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Ödenir?
Damga vergisi, mükellefler tarafından aynı ay içinde hazırlanmış olan kâğıtların ertesi ayın yirminci gününde beyan edilmesi gereken bir vergidir. Bulunulan periyodun ardından gelen ayın yirminci günü mesai sonuna kadar vergi dairesine beyan edilmesi gerekmektedir. Yirmi altıncı gününde de ödeme işlemleri gerçekleştirilir.
Damga Vergisinde Sorumluluk ve Ceza
Damga vergisine tabi olan kâğıtların vergisinin ödenmemesinden veya eksik ödenmesinden kaynaklı olarak alınması gereken vergi ve cezadan mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kâğıtları ibraz eden kimseler sorumlu tutulmaktadır. Birden fazla kişinin imza ettiği kâğıtlara ait ceza ve verginin tamamından imzalayanlar müteselsilen sorumludurlar. Ödemelerini makbuz karşılığında gerçekleştirecek olanlar, mükellefi oldukları işlemlerle ilgili kâğıtların vergisi adına ödeme ve beyandan sorumludur.
