Ayıplı mal, hatası bulunan bu nedenle çalışmasında sıkıntı olan, tüketicinin kullanamadığı ya da kullanmakta zorlandığı mallara denmektedir. Bir müşteri ürün satın aldıktan sonra ürünün normal işlevini yerine getirmediğini yani aslına sadık kalmadığını görebilir. Bir başka ifadeyle ayıplı mal, satın alma sırasında ürünle ilgili verilen vaatlerin yerine getirilmemesidir denebilir.

Ayıplı Mal Nedir?

Tüketici Koruma Kanunu’na göre; ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflara kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Bir müşteriye ayıplı mal satıldığında satış sözleşmesine bağlı kalınmamış demektir. Bu gibi durumlarda tüketicinin mağduriyetini gidermek adına bir takım hakları bulunmaktadır. Kendisine ayıplı mal satıldığını fark eden bir müşteri zaman kaybetmeden haklarını kullanmak için firmayla irtibata geçmelidir.

Ayıplı mallarda maddi olarak ya da hukuki olarak ayıp bulunabilir. Maddi ayıp, üründeki bazı eksikliklerden dolayı işlevini yerine getirememesinden kaynaklanır. Hukuki ayıpta ise üründe maddi olarak bir eksiklik olmasa da tüketicinin üründen yararlanmasına engel durumlar vardır.

E-Ticarette Ayıplı Mal Nedir?

Fiziki mağazalarda olduğu gibi E-Ticarette de satılan mal ayıplı çıkabilir. Müşterilerin güvenini kazanmak ve sadık müşterileri olsun isteyen bir firma ayıplı mal satmaktan kaçınmalıdır. Böyle bir satış müşteriler arasında duyulduğunda siteye ciddi zarar verecektir. Bundan dolayı müşterilerin güvenini kazanmak amacıyla ürün satışında yanıltıcı görseller kullanmaktan kaçınmalı, ayrıntılı ürün açıklamalarına yer vermeli ve ürün ambalajında yazılan bilgiler müşterilerle paylaşmalıdır. Müşteri sipariş ettiği ürünün ilandaki gibi kendisine geldiğini gördüğünde firmadan tekrar alışveriş yapmak konusunda kararsız kalmayacaktır.

İnternet üzerinden ayıplı mal satın aldığını fark eden bir müşteri teslimat tarihinden itibaren 14 gün içerisinde herhangi bir neden sunmaksızın, kargo ücretini karşı ödemeli yaparak ürünü iade etme hakkına sahiptir.

Ayıplı Mal Konusunda Tüketici Hangi Haklara Sahiptir?

Türk Tüketici Hakları Kanunu ile ayıplı mal ile karşılaşan tüketicilerin hakları belirlenmiştir. Buna göre;

• Tüketici satın aldığı ürünü iade ederek sözleşmeden dönebilir.
• Tüketici ürünün ayıplı olmayan yenisiyle değiştirilmesini talep edebilir.
• Satışı yapan firma üründeki hatanın giderilmesi ya da yenisiyle değişmesi için ürünü servise göndermeyi teklif edebilir. Ancak tüketicinin bunu kabul etmeme hakkı vardır.
• Ayıplı ürünü satın aldığınız firmadan ürünün değeri kadar indirim talep ederek yeni bir ürün satın alabilirsiniz. Firmadan bir kupon alarak bu hakkınızı daha sonra da kullanabilirsiniz. Satıcı bunu kabul etmezse size para iadesi yapması gerekir.

Bir Ürünün Ayıplı Mal Kabul Edilmesi İçin Hangi Özellikleri Taşıması Gerekir?

Teslim tarihinden itibaren ilk 6 ay içerisinde çıkan ayıpların teslim tarihinde olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığını ispat etme görevi satıcıya düşer. Bir ürünün ayıplı mal sayılması için bir takım kriterleri taşıması gerekir. Tüketici Kanunu’nda bu kriterler açıklanmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır;

• Ürün ambalajında, etiketinde, tanıtım ve kullanma kılavuzunda yazan özellikleri taşımıyorsa,
• Ürün satıcı tarafından anlatılan özelliklerin bazılarını ya da tamamını sağlamıyorsa,
• Ürünün işleyişinde ilk günden sıkıntılar varsa,
• Aynı arıza sürekli tekrar ediyor ve servis cihazı tamir edemiyorsa tüketici sahip olduğu hakları kullanabilir.

Satıcı Firma Tüketici Haklarını Kullandırmazsa Ne Yapılır?

Bazı firmalar ayıplı mal konusunda tüketici haklarının bir kısmını müşteriye anlatmamakta ya da haklarını kullanmasına izin vermemektedir. Bu durumda E-Devlet üzerinden Tüketici Heyeti’ne başvuru yapabilirsiniz. Ürünün üretildiği andan itibaren takibini yapan Tüketici Heyeti görevlileri, haklı olmanız durumunda istediğiniz hakkı kullanmanızı sağlayacaktır. Yoğunluk olduğu için başvurunuz sonuçlanana kadar sabırla beklemelisiniz.

Ayıplı Mal Ne Kadar Sürede İade Edilmelidir?

Aldığı ürünün ayıplı çıktığını fark eden bir müşterinin ürünü iade etmesi için teslim tarihinden itibaren 30 gün süresi bulunmaktadır. Bu süre içerisinde tüketici, haklarından hangisini kullanacaksa bir an önce firmayı bilgilendirmelidir. Gizli ayıba sahip mal konusunda ise bu zaman aralığı farklı olmaktadır. Gizli ayıplı mal, ürün satın alındıktan sonra bir kusurunun ortaya çıkması demektir. Böyle bir malın kusurunda tüketici hatası yoktur. Böyle bir ürün alan müşterinin iade süreci 2 yıldır. Bu süre malın tesliminden itibaren başlamış kabul edilir.

‍