Cari hesap, bir şirketin ithalat ve ihracat işlemleri sırasında yaptığı bütün ticari işlemlerini topladığı ve kaydettiği hesaptır. Daha açık bahsedecek olursak, şirketin müşteri ve tedarikçileri ile şirket arasında geçen bütün işlemlerin bir araya toplandığı hesaptır. Örnek verecek olursak bir mal sattığınızda alacak kaydı oluşturur ya da fatura kesersiniz. Bir mal ya da hizmet alıyorsanız gider kaydı oluşturur ya da alış faturası kesersiniz.
Ticaret Kanununun 89. Maddesi gereğince cari hesap; “İki kişinin bir hukuki nedenden ötürü veyahut ilişkiden doğabilecek alacaklarını tek tek istemekten karşılıklı olarak anlaşmalı bir şekilde orta yolu bulup vazgeçerek bunları tek tek alacak ve borç biçimine dönüştürerek hesabın kesilmesinden sonra doğabilecek olan artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme” şeklinde nitelendirilir.
Öncelikle şirketler için devamlı ticaret yaptıkları müşterileri/tedarikçileri ekstra önem arz eder. Devamlı ilişki içerisinde olduğunuz bu müşterilerin cari hesap kayıtlarını tutmanız hem sizin hem de ticari ilişkinizin güvenliği ve devamlılığı için önemlidir.
Cari hesabı başka bir şekilde tanımlayacak olursak; bir ürün ya da hizmet satışı yapmakta olan kişinin, o ürün ve hizmeti alan kişi ile para, mal, hizmet ve diğer konulardan ötürü aralarında oluşabilecek alacaklarını ayrı ayrı istemekten karşılıklı bir şekilde uzlaşarak anlaşmalı bir şekilde vazgeçilmesini ve bunların hesap kesim tarihinde ödenmek kaydıyla kaydettikleri hesap kaydı olarak da nitelendirilmektedir.
Cari Hesap Sözleşmesi Nedir?
Uzun soluklu bir ticari ilişki içinde olan iki tarafın borç ve alacaklarını tek tek tahsil etmek yerine bunları toplu bir şekilde borç ve alacak biçiminde kayıt edilerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak tutarı istemeyi kararlaştıran sözleşmeye “cari hesap sözleşmesi” denir.
Şirketler İçin Cari Hesap/Cari Hesap Yönetimi Neden Önemlidir?
Cari hesap kaydı tutarak alacak ve borçlarınızı detaylı bir şekilde adım adım izleyebilir, şirketinizin ihtiyacı için tutulan bilgilere dayanarak ihtiyaç duyulan raporlar hazırlanabilir ve olası şikayet gibi durumlarda rapor kayıtlarını sunarak uzlaşma sağlanabilir.
Hangi müşteriden ne kadar alacağınız kime ne kadar borcunuz var bunların takibini daha kolay yürütebilirsiniz. Sadece geçmiş dönem bilgilerinizi değil, güncel bilgi takibini de rahatlıklar yapabilirsiniz.
Şirketinizin/firmanızın alacak ve ödemelerde herhangi bir aksama yaşamaması için cari hesap takibi yapmanız gerekmektedir. Genel bir işleyiş planınızın olması ne zaman ödeme yapacaksınız ya da ne zaman bir tahsilat yapmanız gerekiyor bu takibi kolaylıkla yapabilmeniz şirket yönetiminiz için önemlidir.
Cari Dönem Nedir?
Cari dönem, en genel tanımıyla yürürlükte olan ve içinde bulunulan dönemi temsil eder. Örnek verecek olursak, bir işletmenin/firmanın ödeme dengelerini analiz etmesi, yatırım alanlarını, harcamalarını ne kadar artırıp azalttığını tespit etmek için cari dönem değerlendirmesi yapabilmesi şirket adına verimlilik sağlayacaktır.
Cari Bakiye Nedir?
Genellikle muhasebe de karşımıza çıkan terimlerden biri de cari bakiye ifadesidir. Nakdi olarak henüz ödenmemiş bakiye bedelini cari bakiye olarak ifade edebiliriz. Başka bir ifadeyle, borç ve alacak arasındaki farkı gösteren anlamındadır.
Cari bakiye, alacak bakiyesi ve borç bakiyesini içerir. Borç bakiyesi demek cari hesap bakiyesinin tarafımıza borçlu olduğu demektir. Alacak bakiyesinde ise tam tersi bir durum ortaya çıkmaktadır; cari hesap alacağı olduğunu göstermektedir.
Cari Kod Nedir?
Genellikle muhasebe terimi olarak karşımıza çıkan cari kod, muhasebe de hesabı tutulan har cari karta verilen bir kod vardır, bu koda “cari kod” adı verilir. Genel olarak ön muhasebe işlemlerinde tercih edilen bu kodlar üzerinden şahıs ve tüzel firmalara ulaşılır ve ardından cari kod ile ilgilinin hesabına işlenmesi yapılır.
Cari kod kendinize özel bir gruplama yapmanızı da sağlar.
Cari Oran Nedir?
Bir işletmenin likit varlıklarını gösteren varlıklar dönen varlıklardır. Dönen varlıkların vadesi bir yıldan kısa olan borçlarının oranına “cari oran” denir. Başka bir ifadeyle cari oran şirketin dönen varlıklarının kısa vadeli borçlarını karşılama oranıdır.
Cari oran hesaplama işlemi ise şu şekilde yapılmaktadır; Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
Formüldende görüldüğü üzere, cari oran hesaplamasında dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynaklar kullanılır. Bu dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi ile “cari oran” bulunur.
Cari oran bize işletme sermayesinin yeterliliğini gösterir.
Cari Hesap Takip Araçları Neler?
İşletmeler ve firmalar genellikle cari hesap defteri ya da excel tabloları ile kayıt tutarlar.
Cari hesap defterleri üzerinden takip
Cari hesaplarınızı Cari Hesap Defterinden takip etmek oldukça zor ve zaman alan bir iş. Defteri üç parçaya ayırıp bir kısmına müşterilerden alacaklarınızı, bir kısmına satıcılara olan borçlarınızı ve son kalan kısma da örneğin vergi borcu gibi diğer borç ve alacaklarınızı ayrı ayrı tutmaya çalışmalısınız. Diğer bir yandan ise bu şekilde ihtiyacınız olan raporları çıkarmak da oldukça zor bir durumdur.
Excel üzerinden takip;
Excel üzerinden takip için ise her müşteri ve tedarikçi için ayrı bir şekilde oluşturulmuş cari hesap kartlarının listesini oluşturmalısınız. Bu oluşturduğunuz kartlarda ise temel bilgiler gereklidir. Örneğin; cari hesap tipi, ad/unvan, alacak bakiyesi, borç bakiyesi gibi önemli bilgiler olmalıdır ve kartları sürekli bir şekilde güncelleyerek karışıklığın önüne geçilmelidir.
Gün geçtikçe doğal olarak artış gösteren Excel tablolarını kontrol etmek, birbiriyle bağdaştırmak ve olası insan hatalarına engel olmak bütün önemli çalışma çabalarına rağmen maalesef ki zor bir süreçtir.
Genel sonuca baktığımız zaman her iki durumda da cari hesap takibi için önemli boyutta vakit ve emek sarf etmek gereklidir. Başka bir çözüm yolu ise şirket içinde bir uzman ile çalışmaktır. Böylece masaüstü bir muhasebe programından katbekat yararlanmaktır.
Ancak küçük işletmelerin çoğu içeride masaüstü çözüm kullanabilecek uzman bir personel kaynağına sahip değil. Bu sebepten ötürü günümüzde web tabanlı cari hesap yönetim programlarına duyulan ilgi günbegün artmaktadır.
