KDV, sürekli karşılaştığımız ancak hesaplama konusuna geldiğimizde kafamızı karıştıran bir vergi türü olarak karşımıza çıkıyor. Fatura keserken KDV’yi nasıl dahil edeceğinizi bilmiyor ve KDV ile ilgili merak ettiğiniz sorulara yanıt bulmak istiyorsanız içeriğimiz tam size göre!
KDV Nedir ?
Vergi kelimesini duyduğumuzda birçoğumuzun aklına kavramsal olarak bir karşılık gelse de Anayasada vergi kelimesinin tam anlamıyla bir tanımı bulunmaz. Bu sebeple vergi kelimesini doktrindeki açıklamalar ışığında kendimizce nitelendirebiliriz. Kısaca vergi, devletlerin kamusal harcamaları karşılamak maksadıyla ülkesinde yaşayan insanlardan topladığı bir ödeme aracıdır. Verginin toplanmasındaki temel amaç kamusal giderlerin en kısa yoldan karşılanması bu sayede devletin işleyiş ve devamlılığında aksama olmadan vatandaşlarına hizmet sunabilmesidir.
Vergilendirme kendi içerisinde çeşitlilikler gösterir. Gelir Vergisi, Katma Değer Vergisi, Kurumlar Vergisi, Damga Vergisi vergi türlerinden bazılarıdır.
Biz yazımızın devamında metnimizin temel konusu olan Katma Değer Vergisi özelinden devam edeceğiz.
Kimler KDV Öder?
Günlük kullanımda KDV diye kısalttığımız Katma Değer Vergisi, bir gider vergisi tipidir. Genel olarak kabul edilen KDV tanımı, mal ve/veya hizmet teslimi yapılırken mal ve hizmeti teslim edenin ödediği fakat teslim alana ödenen bir tüketim vergisidir. KDV yapılan harcamalar üzerinden alınan bir vergi türüdür. Katma Değer Vergisini tahsil eden kurum devlettir. KDV devletin gelir kaynakları arasında önemli bir vergi kalemidir.
KDV kimler tarafından ödenir sorusuna ise tüketiciler diye cevap verebilir. Şöyle ki markete gidip bir ürün satın aldığımızda ödediğimiz bedelin içinde satıcı firma tarafından hesaplanarak fiyata dahil edilmiş oranı biz satıcıya ödemiş oluruz satıcı firma ise bir vergi kalemi olarak vergi dairesine öder.
Vergi hukuku alanında asli kaynak olarak Anayasamızın 73.maddesini esas alırız. İlgili madde vergilendirme alanında bize geniş bir çerçeve sunarak rehberlik etmektedir. Anayasa vergi ödevi ile ilgili herkesi sorumlu tutar. Burada vatandaşlar kelimesinin kullanılmamasının özel bir sebebi vardır. Vergi ülkede yaşayan herkesin bir ödevi ve sorumluluğudur. Yalnızca vatandaşlık hakkı olan kişilerden toplanamaz.
Ürünlere Göre Güncel KDV Oranları Nelerdir?
2020 yılı için 2812 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bazı hizmet sektörlerinde Katma Değer Vergisi oranlarında değişikliler yapıldı. İlgili karar Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu karar 2021 yılı içinde uzatıldı.
Karara göre;
Katma değer vergisi bazı mal ve hizmetler için %18 oranından %8’ indirilerek uygulanır. Bu mal ve hizmetlere örnek olarak; iş yeri kiralama hizmeti, kongre konferans seminer konser fuar ve lunapark giriş ücretleri, halı yıkama hizmetleri, ayakkabı ve deri eşyaların onarımı hizmeti ve ayakkabı boyama hizmeti, güzellik salonlarında kuaförlerde ve berberlerde verilen hizmetler, müzik aletlerinin bakım ve onarımı, yolcu taşımacılığı hizmetleri verilebilir. Bu indirimli katma değer vergisi oranları 30.09.2021 tarihine kadar geçerli olacaktır.
Bazı mal ve hizmetlere uygulanan katma değer vergisi oranları ise %8’den %1’ e indirilerek uygulanır. Bu mal ve hizmet grubuna örnek olarak; sinema, tiyatro, opera, bale giriş ücretleri, çay ocağı, kafeterya, pastane, kebapçı vb. yerlerde verilen hizmetler gösterilebilir. Bu gruba da uygulanan indirimli katma değer vergisi oranları 30.09.2021 tarihine kadar geçerli olacaktır.
KDV Nasıl Hesaplanır ?
Ülkemizde genel olarak uygulanan katma değer vergisi oranı %18’dir. Katma değer vergisi, üretim faaliyetlerinin sonucunda meydana gelen katma değerdir. Katma değer vergisi esasında iki şekilde hesaplanabilir:
Çıkarma Yöntemi
Çıkarma yönteminde vergiye tabi malın satışından alış sırasında yapılan ödemelerin çıkarılmasıdır. Bir işletmenin belli bir dönemde yaptığı alışların toplamı 15.000 TL olsun. Aynı işletmenin aynı dönemde yaptığı satışların toplamı da 20.000 TL olsun. Bu işletmenin katma değerini satışlardan alışları çıkararak buluruz. Yani 20.000 TL – 15.000 TL = 5.000 TL Katma değer vergisi oranını %15 kabul edersek, bu işletmenin ödeyeceği KDV miktarını 5.000 * %15 olarak hesaplayabiliriz. Bu da söz konusu rakamlar üzerinden bahsi geçen işletme için 750 TL ‘ye denk gelecektir.
Toplama Yöntemi
Toplama yönteminde ise katma değer üretimde kullanılan çeşitli üretim faktörleri gelirlerinin toplanmasıyla bulunur. İşletmenin üretimde kullandığı ücret, faiz ve kira ile karın toplamından oluşmaktadır. Burada öncelikle katma değeri hesaplanıp ardından bu hesap üzerinden vergi hesaplanır.
