4857 sayılı kanun gereğince, işçinin çeşitli sebeplerle işten ayrılması durumunda işveren tarafından işçiye ödemekle yükümlü olduğu tazminata kıdem tazminatı adı verilir. Kendi isteği ile işten ayrılanlar bu tazminattan yararlanamazlar. Ancak, kadının evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması, işveren tarafından iş akdinin feshedilmesi, işçinin ölümü gibi sebeplerle bu ödeme yapılır. Kendi isteği ile işten ayrılan işçinin bazı koşullarda bu tazminatı alma hakkı bulunuyor.

İstifa Eden İşçi Nasıl Kıdem Tazminatı Alır?

Kendi isteği ile işi bırakan işçinin kıdem tazminatı alması için bazı şartları taşıyor olması gerekir.

Bu şartlar aşağıdaki gibidir;

● Çalışma şartları nedeniyle işçinin sağlığının bozulması,

● Mobbing ve psikolojik baskı ile işçinin istifaya zorlanması nedeniyle istifa edenler. Ancak bu durumu belgelendirebilmelidir,

● İşveren tarafından işçi ücretinin kanun ve sözleşmede belirtilen şartlar dahilinde ödenmemesi,

● İşçinin aldığı normal maaşının dışında sosyal yardım alacaklarının ödenmemesi,

● İşveren tarafından işçinin sigortasının geç ya da eksik bildirilmesi,

● İşveren tarafından, işçinin haberi olmadan SGK’da giriş-çıkış yapılması,

● İşçinin resmi tatil günleri ve dini bayramlarda çalıştırıldığı halde ücreti ödenmiyorsa,

● İşveren tarafından işçinin yıllık izinlerinin tam olarak kullandırılmaması,

● İşçinin çalıştığı yerde, zorlayıcı sebeplerle işin bir haftadan uzun süreyle durması halinde,

● Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde işten ayrılması,

● İşçinin askerlik nedeniyle işten ayrılması,

● Bunların yanı sıra, meslekte 5 yıl süreyle çalışmış olan gazeteciler işten kendileri ayrılsalar bile kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesaplaması, bir işçinin işe başladığı tarihten itibaren, fiilen çalıştığı sürece her yıl için işçiye 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Kıdem tazminatının hesaplanması sırasında sadece damga vergisi kesintisi yapılır. Giydirilmiş brüt ücret demek, işçinin aldığı maaşın haricinde yapılan sosyal yardımlar da bu hesaplamaya dahil edilir. Kısaca işçinin aylık aldığı brüt ücret ile hizmet yılı çarpılarak kıdem tazminatı hesaplanır. Kıdem tazminatı tavan tutarı 2018 yılı için 5.000 TL olarak belirlenmiştir. Yani işçi 5.000 TL’den daha fazla ücret alsa bile kıdem tazminatı hesabı 5.000 TL üzerinden yapılır.

Kıdem Tazminatına Dahil Olan Ödemeler

Kıdem tazminatı hesaplanırken maaş haricinde çeşitli sosyal yardımlar da hesaplamaya dahil edilir.

• Gıda yardımı,
• Yemek yardımı,
• Ramazan kolisi,
• Yakacak yardımı,
• Eğitim yardımı,
• Konut yardımı,
• Erzak yardımı,
• Sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı veya bedeli,
• Sağlık yardımı,
• Kasa tazminatı,
• Mali sorumluluk tazminatı,
• Bayram harçlığı,
• Teşvik primi,
• Lojman tahsisi,
• Aydınlatma, yakıt ve su bedeli,

Emekli Olup Çalışan Kıdem Tazminatı Alabilir mi?

Türkiye’de hayat şartlarından dolayı emekli olan büyük bir kesim emekli olduktan sonra çalışmaya devam ediyor. Bu çalışan emekliler de işveren tarafından iş akitlerinin feshedilmesi ya da haklı nedenlerle işten ayrılma durumlarında kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Yani emekli olurken kıdem tazminatını alan ve daha sonra aynı iş yerinde ya da başka işyerinde çalışmaya devam edenler de kıdem tazminatına yeniden hak kazanıyor. İş kanunun yönünden emekli olanlar ile çalışanlar arasında kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin gibi haklar yönünden herhangi bir fark bulunmamaktadır. Emekliliğe hak kazanıp, emekli aylığı bağlatanlar ve kıdem tazminatı almadan aynı işyerinde çalışmaya devam edenler sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışmaya devam edebilirler. Bu kişilerin kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin hakları aynen devam eder ve istedikleri zaman fiilen emeklilik gerekçesiyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatlarını almaya hak kazanırlar. Kıdem tazminatı almadan emekli aylığı bağlatanlar ve aynı iş yerinde çalışmaya devam edenler ileriki dönemde fiilen emeklilik gerekçesiyle işten ayrılma durumunda, emekli aylığı bağlatmadan önceki ve bağlattıktan sonraki döneme ait kıdem tazminatlarını topluca alabilirler.

Emekli Aylığını Kestirip Tazminat Alma Yöntemi

Kıdem tazminatını aldıktan sonra aynı işyerinde ya da farklı iş yerinde çalışanların durumu biraz daha farklıdır. Bu kişiler de işveren tarafından iş akitlerinin fesih edilmesi ya da haklı nedenlerle kendilerinin işten ayrılması durumlarında tazminat almaya hak kazanırlar. Ancak, kıdem tazminatı alarak emekli aylığı bağlatan, aynı işyerinde ya da farklı bir iş yerinde çalışmaya devam edenlerin yeniden emekliliği ve 15 yıl 3600 günden tazminat hakları bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanununa göre bu kişilerin kıdem tazminatı alması mümkündür. Kanun ile emekli aylığı alırken emekli aylığını kestirip normal çalışmaya geçenler bir ay normal çalışmanın ardından yeniden emekli dilekçesi verip emekli aylığı bağlattıklarında aynı iş yerinde ya da başka iş yerinde çalışmaya devam ederlerse kıdem tazminatı alabilirler.

‍