Stopaj, günümüzde iş yapanların en sık karşılaştığı terimler arasında yer alır. İş verenlerin ve işletmelerin gelirleri ve kazançları belirli şekillerde vergilendirilir. Ödenecek vergi türleri ve vergi miktarı birçok faktöre bağlıdır. Örneğin işletme türü ve işletmenin elde ettiği gelir miktarı ödenecek vergi miktarını da belirler.

Ayrıca bazı vergi türlerinde ödeme iş veren tarafından değil de hizmeti alan tarafından da yapılır. Söz konusu stopaj vergisi olduğunda farklı ödeme oranları ve farklı ödeme türlerinden bahsetmek mümkün olur. Bu yazıda stopajla ilgili tüm detayları paylaşarak iki adet stopaj hesaplama örneği paylaşacağız.

Stopaj Nedir?

Stopaj vergisi gelir vergisine veya kurumlar vergisine tabi olan kazançlar durumda hesaplanır ve ödenir. İş veren tarafından ödenebileceği gibi diğer vergi mükellefleri tarafından da ödenebilir. Genel olarak uygulama açısından en güvenli vergilendirme türü olarak kabul edilir. Bu vergi türü sayesinde düşük matrah kalemleri de kolaylıkla vergilendirilebilir.

Stopaj farklı türlere sahiptir. En yaygın bilinen türü kira stopajı olsa da yapılan ödemeler ve gelir vergisi üzerinden de bu vergilendirme yapılmaktadır. Hesaplama işlemi ilgili mevzuatlarda yer alan oranlara göre yapılır.

Stopaj Kime Ödenir? Stopaj Ne Zaman Ödenir?

Stopaj vergisi ödeme tarihleri her sene Gelir Vergisi Başkanlığı tarafından belirlenir. Ödemelerin belirtilen tarihlerde yapılması gerekmektedir. Ödeme işleminin yapılması için öncelikle yapılan vergi ödemesi miktarı hesaplanmalıdır. Daha sonra bu miktar beyan edilerek ödeme tamamlanabilir.

Son yıllarda bu vergiyi iki taksit halinde ödemek mümkün olmaktadır. Ayrıca stopajın kira mı yoksa gelir vergisinden mi kaynaklandığına göre farklı ödeme zamanları bulunur. Kira stopajı her yılın Mart ayında hesaplanır ve ödenir. Gelir vergisi stopajı ise yılda iki kere Mart ve Temmuz aylarından hesaplanır ve ödenir.

Kimler Stopaj Öder?

Bu ödeme kira stopajı ve gelir vergisi üzerinden kesilen stopaj olmak üzere ikiye ayrılır. En yaygın bilinen tür kira olsa da gelir vergisi ve yapılan ödemeler üzerinden ödenen stopaj da önemli bir yüzdeye sahiptir. Kira için ödenen stopaj, kiralık iş yerine sahip tüm iş verenler tarafından ödenir. Ödenecek stopaj bedeli kiralan kişi tarafından ödenir. Diğer yandan gelir vergisi üzerinden ödenecek olan stopaj ise iş veren tarafından ödenmelidir. Kira ödemesine ek olarak stopaj kesintisi yapılacak olan gelir durumları şu şekilde ifade edilebilir:

• Personele ödenen ücret
• Serbest meslek icra edenlere yapılan ödemeler
• Gider pusulası düzenlenen ödemeler
• Kar payları için yapılan ödemeler

Stopaj Hesaplama Yöntemleri

Stopaj oranları ödeme türüne göre farklı oranlarda gerçekleştirilir. Örneğin kira ödemeleri söz konusu olduğunda stopaj %20 seviyesindedir. Yani kira bedelinin %20’si stopaj değeri olarak hesaplanır. Kira bedeli üzerinden ödenecek stopajın hesaplanması için bazı adımların uygulanması gerekir. Stopaj hesaplaması bir örnek üzerinden açıklanabilir.

100.000TL yıllık net kira bedeli için örnek bir kira stopaj hesaplaması şu şekilde verilir.

1. Öncelikle yıllık net kira bedelinin yıllık brüt kira bedeline dönüştürülmesi gerekir. Bunun nedeni stopajın brüt miktar üzerinden hesaplanmasıdır. 100.000TL yıllık net kira bedeli için yıllık brüt kira bedeli 100.000 / 0,8 = 125.000TL olarak hesaplanır.
2. İkinci aşamada ise %20 stopaj oranı üzerinden ödenmesi gereken stopaj bedeli hesaplanmalıdır. Yıllık brüt kira bedeli 125.000TL olduğu için stopaj kesinti miktarı 125.000TL * 0,2 = 25.000TL olarak hesaplanabilir.
3. Yapılan hesaplama sonucunda 25.000TL stopaj bedelinin ilgili ayda ödenmesi gerekmektedir.

Eğer kiralama işlemi  bir şahıstan değil de bir şirketten yapılıyorsa bu durumda stopaj ödemesi yapılması gerekmez. Vergi ödemelerinin doğru yapılması için detaylı muhasebe bilgisine ve güncel mevzuatları takip etmeye ihtiyaç duyulur.

Diğer bir örnek ise serbest meslek çalışanına yapılan bir ödeme üzerinden verilebilir. Örneğin bir inşaat projesi için serbest çalışan bir mimarla anlaştığımızı düşünelim. Bu mimara proje kapsamında 5.000TL brüt ödeme yapılmış olsun. Kira stopajıyla aynı şekilde tüm hesaplamaların brüt tutar üzerinden gerçekleştirilmesi gerekir.

Bu durumda da stopaj kesintisi oranı %20 olacaktır. Mimara işi veren şirketin mimar adına stopaj ödemesi yapması gerekmektedir. Brüt 5.000TL üzerinden %20 stopaj uygulandığı düşünülürse 5.000TL * 0,2 = 1.000TL stopaj ödemesi yapılması gerekmektedir.